Domy prefabrykowane – czym są i jak się je buduje?

Co to są domy z prefabrykatów betonowych? Czym różnią się od domów budowanych tradycyjną metodą? Czy warto zbudować dom prefabrykowany z betonu? Im więcej czytamy na temat betonowych domów prefabrykowanych, tym bardziej podoba nam się to rozwiązanie. Przeczytaj i sprawdź, czy dom z prefabrykatów to możliwość, którą powinniście wziąć pod uwagę przy planowaniu budowy swojego domu.

Prefabrykacja to wytworzenie gotowych elementów konstrukcji domu poza placem budowy. Domy prefabrykowane tworzone są z gotowych elementów (np. ścian, stropu, więźby dachowej, biegów schodów), które najpierw zostały wyprodukowane w fabryce, a następnie przywiezione i zmontowane razem już na placu budowy, czyli u Was na działce. Z zewnątrz oczywiście nie różnią się wyglądem od domów zbudowanych metodą tradycyjną. Również – tak jak w tradycyjnym budownictwie – im prostsze kształty domu, tym tańsza jest jego budowa. Domy prefabrykowane są energooszczędne, a mogą być i pasywne. Natomiast od tych murowanych zdecydowanie różnią się jakością wykonania i szybszymi postępami na budowie.

Domy prefabrykowane są szczególnie popularne na północy Europy. To między innymi za sprawą niesprzyjających warunków atmosferycznych budowę domu przenosi się do hal fabrycznych. W 2008 roku, czyli już 13 lat temu, prefabrykacja stanowiła około połowę całego tamtejszego budownictwa (2).

Jak buduje się dom z prefabrykatów?

Budowa domu prefabrykowanego zaczyna się podobnie jak tradycyjna – od przygotowania działki i projektu. Zaprojektowanie domu prefabrykowanego zajmuje jednak więcej czasu niż domu murowanego, bo trzeba to zrobić dokładniej. Przy budowie systemem gospodarczym mamy wiele czasu na uzgodnienie szczegółów instalacji z elektrykiem i hydraulikiem. My na swojej budowie wykorzystaliśmy na to zimową przerwę. W ścianach domu prefabrykowanego przejścia i kanały na przewody oraz rury tworzone są jeszcze w fabryce podczas ich produkcji. Dlatego trzeba je dokładnie zaplanować jeszcze przed wykonaniem.

Następne etapy przebiegają równocześnie – w czasie gdy na działce budowany jest fundament (lub płyta fundamentowa), pozostałe elementy domu produkowane są w fabryce. Dopiero po postawieniu fundamentu przyjeżdża transport z gotowymi ścianami, schodami, więźbą dachową i innymi częściami. W kilka dni są one montowane w całość i mamy gotowy stan surowy.

Następnie od razu wstawia się okna i drzwi oraz robi pokrycie dachowe. Przed tą operacją nie trzeba czekać aż budowa „wyschnie”. Potem, tak jak w tradycyjnym procesie, na budowę wchodzą elektrycy, hydraulicy i inni specjaliści od instalacji. Z tym że nie muszą już kuć ścian, bo wszystkie przejścia mają gotowe – wystarczy wprowadzić przewody.

Kolejnym etapem na tradycyjnej murowanej budowie byłoby tynkowanie i wylewki, a następnie odczekanie minimum 1-2 miesięcy aż wszystko wyschnie. W technologii prefabrykowanej nie trzeba tynkować ścian, a w przypadku, gdy zdecydujecie się na płytę fundamentową, posadzka też już jest gotowa. W ten sposób szybko osiągacie stan deweloperski i możecie przystępować do wykończania swojego domu.

Wady i zalety domów prefabrykowanych

Największą i najbardziej chwaloną zaletą domów prefabrykowanych jest szybkość ich budowy. Taki dom nie potrzebuje przerw technologicznych. Ściany, stropy, balkony, a nawet więźba dachowa są produkowane w fabryce w tym samym czasie, co stan zero. Gotowe elementy są montowane na budowie w ciągu kilku dni i nie trzeba czekać, aż wyschną. Od razu można przystępować do montażu pokrycia dachowego, okien i instalacji. Przy odpowiednim projekcie nie trzeba nawet wykonywać wylewek ani tynków, które też potrzebują wiele czasu, by wyschnąć. Mówi się, że stan deweloperski można osiągnąć po ok. 3 miesiącach od rozpoczęcia budowy, ale przy małym metrażu i prostej konstrukcji domu może to być zaledwie miesiąc albo nawet i tydzień.

Dzięki temu, że przejścia instalacyjne są tworzone już podczas produkcji elementów, nie trzeba kuć ścian ani stropu. Pozostają one nienaruszone i gładkie, więc nie trzeba ich nawet tynkować. Niektórzy inwestorzy pozostawiają surowy beton, a inni tylko kładą gładź i malują.

Ściany domu prefabrykowanego są wykonane bardziej precyzyjnie. Nowoczesne linie produkcyjne w profesjonalnych fabrykach zapewniają lepszą jakość niż murarz z pomocnikiem, którzy mogą niedokładnie połączyć pustaki i zostawić dziury między nimi, a nawet postawić krzywe ściany. Fabryczne przygotowanie otworów pod okna, drzwi i instalacje daje też większą pewność, że unikniecie mostków termicznych.  Utrzymanie stałych warunków otoczenia podczas produkcji w hali fabrycznej, standaryzacja pracy maszyn i dopracowana technologia produkcji – od formowania szkieletu zbrojenia, przez układanie mieszanki w formie deskowania, po proces pielęgnacji – zapewnia wytworzenie o wiele lepszych jakościowo elementów Waszego domu (3).

Kolejną zaletą domu z prefabrykatów betonowych jest jego energooszczędność. Zbadano, że w domu z prefabrykowanymi ścianami betonowymi w naszych warunkach klimatycznych zużycie energii jest mniejsze o 2-15% niż w domu zbudowanym w tradycyjny sposób (3). To dzięki temu, że po nagrzaniu się ściana powoli oddaje ciepło do pomieszczenia. Dodatkowo beton jest trwały, ma długą żywotność, jest odporny na ogień i działanie środowiska.

Największą przewagą budowy tradycyjnej nad prefabrykowaną jest budżet budowy. Dom z prefabrykatów zazwyczaj kosztuje więcej niż dom murowany metodą gospodarczą. Nie jest to jednak regułą! Przy budowie z prefabrykatów proces trwa stosunkowo krótko i cały czas jest dobrze kontrolowany przez firmę, która go wykonuje. Nie ma strat, zaniedbań, niespodziewanych kosztów, nieplanowanych przestojów i innych ryzyk, które mogą z zaskoczenia zwiększyć koszty budowy. Wszystkie te czynniki wykonawca bierze na siebie, a do tego daje gwarancję na zbudowany dom.

W związku z tym, że dom prefabrykowany może być gotowy już w 3 miesiące, nie można rozłożyć kosztów budowy w czasie. Część kwoty należy zapłacić przed rozpoczęciem budowy, a resztę po zakończeniu. Nie ma czasu, żeby pomiędzy etapami budowy zbierać i oszczędzać na kolejne, tak jak to się często zdarza wśród inwestorów budujących tradycyjnie systemem gospodarczym.

Dla jednych wadą, a dla drugich zaletą jest fakt, że cały dom trzeba dokładnie zaprojektować już przed rozpoczęciem budowy. To świetna opcja dla zapracowanych, którzy nie mogą lub nie chcą poświęcać całego swojego czasu na życie na budowie. Może to jednak być uważane za wadę przez osoby, które lubią wprowadzać zmiany w ostatniej chwili. Nie będą mogły znacznie przesunąć okna lub gniazdek elektrycznych po tym, gdy ściany już zostaną zbudowane.

Zwróćcie też uwagę, że do dostarczenia i zmontowania elementów na działce potrzebne są samochody ciężarowe i dźwigi. W nielicznych przypadkach może się okazać, że mogą mieć problem z wjechaniem na plac budowy. Dlatego, jeżeli macie malutką lub mocno zalesioną działkę, wraz z prośbą o wycenę podajcie potencjalnemu wykonawcy opis i lokalizację swojej budowy.